Pustynia kryła osadę sprzed siedmiu tysięcy lat

Archiwum

Moje najwiÄksze skarby i opowieĹci prosto z mojego

Osada z I połowy V tys. p.n.e. była najważniejszym celem tegorocznych badań misji kierowanej przez dr. hab. prof. UW Piotra Bielińskiego w rejonie As-Sabbiya w Kuwejcie. Archeolodzy z Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej UW prowadzą badania tego pustynnego rejonu na prośbę Kuwejtczyków. W przyszłości ma tam powstać wielka metropolia.

Wystające z piasku kamienne mury osady zidentyfikowali już kuwejccy archeolodzy, ale ich zbadanie przypadło w udziale Polakom.

Okazało się, że mury są pozostałościami osady zajmującej teren o powierzchni ok. 120 na 35 metrów. Polacy przebadali na razie wschodnią część osady, w której natrafili na pozostałości co najmniej jednego domostwa, którego mury zachowały się do wysokości ok. 60 cm. Dom składa się z 13 prostokątnych pomieszczeń rozmieszczonych w trzech rzędach.

Przynajmniej cztery spośród nich miały kamienne podłogi. W trzech znaleziono płytowanie z płaskich kamieni, w jednym zaś drobny bruk, który zapewne był podmurówką pod właściwą podłogę. Ponieważ w jednym z pomieszczeń znaleziono dwie warstwy płytowania, wiadomo, że dom był przynajmniej raz przebudowany.

Jedno z największych, brukowanych pomieszczeń było wyposażone w okrągłe palenisko. Archeolodzy znaleźli tam też stos muszli morskich mięczaków, które prawdopodobnie gotowano na tym palenisku. Natrafili również na trzy duże naczynia ceramiczne i narzędzie kamienne ustawione w rogu izby.

To właśnie ceramika dostarczyła podstaw do datowania stanowiska na okres Ubaid. Zdaniem prof. Piotra Bielińskiego można to datowanie zawęzić do tzw. okresu Ubaid 3, czyli ok. 4800–4500 r. p.n.e. Tzw. kultura Ubaid obejmowała swoim zasięgiem ogromne terytorium od Zatoki Perskiej po północną Syrię i brzegi Morza Śródziemnego. Nie było to jednak jedno scentralizowane państwo, które panowało nad tak rozległym obszarem.

- Pod nazwą “kultura” kryje się kultura materialna, przede wszystkim ceramika, oraz podobne podstawy gospodarcze, a zapewne także struktury społeczno-rodzinne – wyjaśnia prof. Bieliński. – W tym czasie rozkwitają kontakty handlowe pomiędzy centrum ówczesnej cywilizacji – Mezopotamią, a peryferiami, które były bogate w potrzebne w Mezopotamii surowce, np. miedź. Jej źródłem był m.in. Oman, a Kuwejt leży na wiodącym do niego szlaku morskim.

Charakterystyczna, pięknie malowana ceramika ubaidzka nie została wykonana na miejscu, ale przywieziono ją z Mezopotamii.

Także plan odkopanego w tym roku domu wyraźnie nawiązuje do planów domów znanych z okresu Ubaid z Mezopotamii. – Wydaje się mało prawdopodobne, by taki dom został wybudowany przez lokalnych mieszkańców i to na ich własne potrzeby – komentuje prof. Bieliński.- Sądzę, że powstał dla ludzi, którzy przywędrowali, lub przypłynęli tu z Mezopotamii. Polacy będą kontynuować badania osady jesienią 2010 roku.

Studnia na pustyni

Polacy kończyli też rozpoczęte w poprzednim sezonie badania odkrytej na pustyni studni o głębokości ok. 3.3 m. Studnię okala pierścień niskiego mur o średnicy ok. 8.5 m, który chronił ją przed zasypaniem piaskiem. Przy nim znajdowała się ława ziemno-gliniana, gdzie mogli siadywać podróżni lub koczownicy odwiedzający to miejsce.

Zdaniem badaczy studnia powstała zapewne w okresie islamskim. Dokładne określenie czasu jej powstania jest na razie niemożliwe.

Tumulusy sprzed tysięcy lat

Polacy kontynuowali też badania kamiennych tumulusów. Większość tych grobowców leży na grzbiecie skalnym, skąd rozciąga się piękny widok na otaczającą je pustynię, a niegdyś zapewne i na morze, sięgające w głąb lądu dalej niż dziś.

Spośród czterech tumulusów badanych w tym roku, jeden okazał się szczególnie interesujący ze względu na rozmiary (ok. 8 m średnicy i ok. 0.8 m wysokości), solidną konstrukcję i znaleziska. Niestety, podobnie jak większość badanych przez Polaków grobów, padł ofiarą dawnych rabusiów. Wkopali się oni do komory grobowej i ogołocili ją z cennych przedmiotów. W komorze pozostały tylko kości co najmniej czterech osób. Nie wszystkie pochowano w tym samym czasie – starsze przesuwano na bok, by zrobić miejsce na kolejne ciało. Pod ludzkimi, natrafiono na kości zwierzęcia, być może wielbłąda.

Może się okazać, że grób ten kryje też inne niespodzianki, nie osiągnięto bowiem dna komory grobowej, która będzie badana dalej w przyszłym sezonie.

Datowanie kuwejckich tumulusów nastręcza pewnych trudności z powodu braku charakterystycznych znalezisk. Możliwe ramy chronologiczne obejmują okres od kultury Ubaid po koniec III tysiąclecia p.n.e.

Część polskiej ekipy archeologicznej spędziła większość sezonu w samochodzie terenowym, szukając na pustynnych bezdrożach kolejnych stanowisk archeologicznych. Badania te pozwoliły zidentyfikować ponad 80 stanowisk. Część z nich znana już była archeologom kuwejckim, część to obiekty zupełnie dotąd nieznane.

Spośród tych stanowisk ekipa Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej UW wybrała kolejne skupisko grobów do badań w przyszłych sezonach.

[archeowiesci.wordpress.com]

Pustynia kryła osadę sprzed siedmiu tysięcy lat

Archiwum

Moje najwiÄksze skarby i opowieĹci prosto z mojego

Moje najwiÄksze skarby i opowieĹci prosto z mojego